Ερνστ Τσίλλερ

Ο Ερνστ Τσίλλερ (Ernst Moritz Theodor Ziller) γεννήθηκε στην Όμπερλόσσνιτς στις 22 Ιουνίου 1837.

Ήταν Σάξωνας αρχιτέκτονας που απέκτησε αργότερα την ελληνική υπηκοότητα. Προς το τέλος του 19ου αιώνα ήταν διάσημος αρχιτέκτονας στην Αθήνα, όπου σχεδίασε πάνω από 900 κτήρια.

Ο Τσίλλερ γεννήθηκε σε μια οικογένεια που λειτουργούσε την κατασκευαστική εταιρία Gebrüder Zilller. Όλα του τα αδέλφια ακολούθησαν την εργασία του πατέρα τους, ο οποίος τους έδωσε και ιδιωτικά μαθήματα στο σπίτι και τους έστειλε και σε οικοδομές.

Ο Τσίλλερ σπούδασε αρχιτεκτονική στη Βασιλική Σχολή Οικοδόμησης στη Δρέσδη από το 1855-58. Έλαβε μέρος σε διαγωνισμό της Ρωσικής κυβέρνησης για την ανοικοδόμηση τις Τιφλίδας και κέρδισε, αλλά ήδη είχε ανοίξει επαφές με τον Δανό αρχιτέκτονα Θεόφιλο Χάνσεν.

To 1858-59 εργάστηκε για το γραφείο του Χάνσεν στη Βιέννη. Ήρθε στην Αθήνα νεότατος, το 1861, με προτροπή του δασκάλου του, Θεόφιλου Χάνσεν, ως επόπτης για το κτίσιμο της Σιναίας Ακαδημίας.

Έφυγε προσωρινά για την Ιταλία κάνοντας διακοπές και μαζεύοντας εντυπώσεις επέστρεψε στη Βιέννη. Μόλις το 1868 επέστρεψε στην Αθήνα μαζί με την Ελληνίδα πιανίστρια Σοφία Ντόντου που γνώρισε στη Βιέννη.

Ο Τσίλλερ μετακόμισε στην Ελλάδα, με την βοήθεια του Χάνσεν εργάστηκε αργότερα ανεξάρτητα, και έγινε καθηγητής μεταξύ 1872-82 του Πολυτεχνείου στην Αθήνα απ’ όπου απολύθηκε το 1883 γιατί αρνήθηκε να συγκαλύψει τις οικονομικές καταχρήσεις που καθυστερούσαν την ανέγερση του Ζαππείου.

Ασχολήθηκε εντατικά με την αρχαιολογία και ανακάλυψε την ηθελημένη καμπυλότητα στην κατασκευή του Παρθενώνα και άλλων αρχαίων μνημείων. Το 1869 συνέχισε την ανασκαφή του Παναθηναϊκού Σταδίου. Ανέσκαψε και αποτύπωσε το Θέατρο του Διονύσου στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης, μελέτησε την αρχιτεκτονική δομή του Παρθενώνα, σχεδίασε τα λείψανα των αετωμάτων και είναι από τους πρώτους οι οποίοι κατέγραψαν την πολυχρωμία στα αγάλματα και στα αρχιτεκτονικά μέλη του Θησείου, του Ερεχθείου, του Ναού της Αφαίας στην Αίγινα κ.ά.

Από τις μελέτες αυτές ο Τσίλλερ εμπνεύστηκε τα διακοσμητικά στοιχεία για τις κατοικίες του. Γενικά το ύφος του, εκλεκτικό στο πλαίσιο του νεοκλασικισμού, εμπνέεται από την Αρχαιότητα, το Βυζάντιο, την Αναγέννηση αλλά και από βορειοευρωπαϊκά στοιχεία.

Στον Πειραιά κατασκεύασε πλησίον της σημερινής πλατείας Αλεξάνδρας την επονομαζόμενη “Συνοικία Τσίλλερ” ή “Συνοικία των Επαύλεων”, με τον σκοπό την πώληση των ακινήτων. Αργότερα ίδρυσε και μια εταιρία κατασκευής οικοδομικών υλικών. Κατά διαστήματα τον βοηθούσαν τα αδέλφια του από την Γερμανία ως πολιτικοί μηχανικοί και αρχιτέκτονες.

Κτήρια που σχεδίασε ο Ερνστ Τσίλλερ είναι μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα:

Αθήνα

Ανάκτορο του Διαδόχου (1891-1897) (σήμερα Προεδρικό Μέγαρο),

Μέγαρο Ερρίκου Σλήμαν (Ιλίου Μέλαθρον) (1878-1881) (σήμερα στεγάζει το Νομισματικό Μουσείο Αθηνών),

Βασιλικό Θέατρο (σήμερα Εθνικό Θέατρο) (1895-1901),

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Οικοδομήθηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Λούντβιχ Λάνγκε.

Μέγαρο Ανδρέα Συγγρού, στην συμβολή της οδού Βασιλίσσης Σοφίας 5 (πρώην οδός Κηφισίας) με την οδό Ζαλοκώστα, σήμερα είναι το κεντρικό κτίριο του Υπουργείου Εξωτερικών.

Η πρώτη βασιλική έπαυλη στο Τατόι (1872-74) (καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1916).

Μέγαρο Μελά (1874) στην οδό Αιόλου, το μεγαλύτερο Αθηναϊκό ιδιωτικό κτίριο της εποχής.

Παλαιό Χημείο (1887). Σχεδιάστηκε και κτίστηκε σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα του Βερολίνειου Χημείου Zarstrau και την έγκριση του διάσημου χημικού Hofmann.

Πειραιάς

Συνοικία Τσίλλερ ή “Συνοικισμός Επαύλεων” στην Πλατεία Αλεξάνδρας στην Καστέλλα (1874-1876).

Η οικία του Σπύρου Μεταξά, ιδρυτή της ομώνυμης ποτοποιίας METAXA στον Πειραιά.

Βασσάνειο Μέγαρο – Σχολή Ναυτικών Δοκίμων στην Πειραϊκή (1904)

Λοιπή Ελλάδα

Δημοτικό Θέατρο Πατρών «Απόλλων» (1871-1872)

Δημαρχείο Ερμούπολης Σύρου (1876-1891)

Ναός Εισοδίων της Θεοτόκου (1894)(Αίγιο)

Ναός Αγίου Ανδρέου (1888 ή 1893)(Αίγιο)

Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Θεσσαλονίκη (1894) (σήμερα Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα)

Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Γρηγορίου Παλαμά κ.α.

Πέθανε στην Αθήνα στις 12 Νοεμβρίου 1923.