1944. Μυστικές εκλογές στην κατεχόμενη Ελλάδα στο Εθνικό Συμβούλιο (ΠΕΕΑ)

Εθνικό Συμβούλιο ονομάσθηκε το συμβούλιο των αντιπροσώπων του ελληνικού λαού που προέκυψε από τις μυστικές εκλογές που διεξήχθησαν στο χωριό Κορυσχάδες Ευρυτανίας κατά την γερμανοϊταλική κατοχή της Ελλάδας, την άνοιξη του 1944 (14-27 Μαΐου) υπό την αιγίδα της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, (ΠΕΕΑ), που είχε ιδρυθεί δύο μήνες πριν, στις 10 Μαρτίου του 1944, στη Βίνιανη της Ευρυτανίας, με πρωτοβουλία του ΕΑΜ, όχι όμως αποκλειστικά από κομμουνιστές.

Οι εκλογές εκείνες για την ανάδειξη των αντιπροσώπων που έγιναν σε εκτέλεση τόσο της ιδρυτικής Πράξης, όσο και της με αριθμ. 1 Πράξης της ΠΕΕΑ, σ΄ όλες τις περιοχές της Ελλάδας εκτός από την Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη λόγω βουλγαρικής τρομοκρατίας, την Κρήτη και τα νησιά -πλην Εύβοιας και Λευκάδας- όπου δεν έφτασε εγκαίρως η εγκύκλιος της ΠΕΕΑ), ακολούθησαν δύο φάσεις.

Τη διεξαγωγή εκλογών στις 25 Απριλίου 1944 με άμεση μυστική ψηφοφορία του λαού όπου αναδείχθηκαν οι εκλέκτορες και ακολούθως στις 30 Απριλίου όπου και αναδείχθηκαν εξ αυτών οι αντιπρόσωποι του Εθνικού Συμβουλίου.

Σημειώνεται ότι παρά τις δυσκολίες που επικρατούσαν λόγω της κατοχής, στις εκλογές έλαβαν μέρος περίπου 1.800.000 Έλληνες, άνδρες και γυναίκες εκ των παραπάνω περιοχών από 18 ετών και άνω, που εξέλεξαν 184 αντιπροσώπους που ανήκαν σε διάφορα κοινωνικά στρώματα όπως εργάτες, αγρότες, διανοούμενοι, στρατιωτικοί, κληρικοί, δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι, επαγγελματίες κ.λπ. καθώς και γυναίκες.

Οι αντιπρόσωποι αυτοί πολιτικά ανήκαν στο ΚΚΕ, στο Αγροτικό Κόμμα Ελλάδος, στην Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας, στο Κόμμα των Αριστερών Φιλελευθέρων και στο Μεταρρυθμιστικό Κόμμα, ενώ αρκετοί ήταν και οι ανεξάρτητοι.

Τελικά στο Εθνικό Συμβούλιο πήραν μέρος και 22 βουλευτές της βουλής του 1936, έπειτα από σχετική πράξη της ΠΕΕΑ για συμμετοχή και βουλευτών της Βουλής που είχε διαλύσει η δικτατορία της 4ης Αυγούστου), φθάνοντας έτσι συνολικά τους 206 αντιπροσώπους.

Οι εργασίες του Συμβουλίου (που διεξήχθησαν στην αίθουσα του δημοτικού σχολείου του χωριού) ολοκληρώθηκαν σε 14 συνεδριάσεις (από τις 14 έως και τις 27 Μαΐου του 1944), καταλήγοντας σε τέσσερα ψηφίσματα, σημαντικότερα των οποίων ήταν το Α΄ και Β΄ ψηφίσματα. Με το Δ’ ψήφισμα επικυρώθηκε η ιδρυτική πράξη της ΠΕΕΑ και εγκρίθηκαν όλες οι πράξεις της που είχαν εκδοθεί μέχρι τις 14 Μαΐου του 1944 καθώς και όλες οι μέχρι τότε προγραμματικές της δηλώσεις.

Το ιστορικό Α΄ ψήφισμα, γνωστό και ως “Ψήφισμα των Κορυσχάδων”, (που αποτελούσε μια μορφή επαναστατικού συντάγματος ανάλογου με εκείνα των εθνοσυνελεύσεων στον αγώνα της ελληνικής ανεξαρτησίας 1821 – 1827) και που εγκρίθηκε ομόφωνα αποτελούνταν από 15 θεμελιώδη άρθρα. Συγκεκριμένα με το άρθρο 2 διακηρυσσόταν όχι μόνο ότι “όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό” αλλά και ότι “ασκούνται από τον λαό” και πως “η αυτοδιοίκηση και η λαϊκή δικαιοσύνη αποτελούν θεμελιώδεις θεσμούς του δημόσιου βίου των Ελλήνων”. Το άρθρο 4 χαρακτήριζε τις λαϊκές ελευθερίες “ιερές και απαραβίαστες” υπογραμμίζοντας ότι το αγωνιζόμενο έθνος θα τις προστατεύσει από κάθε απειλή απ΄ όπου και αν προέρχεται. Το άρθρο 5 καθιέρωνε, για πρώτη φορά στην ελληνική πολιτική ιστορία, “ισότητα πολιτικών και αστικών δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών”, ενώ το άρθρο 6 ανακήρυσσε την εργασία “βασική κοινωνική λειτουργία” που “δημιουργεί δικαίωμα για την απόλαυση όλων των αγαθών της ζωής”.

Επίσημη γλώσσα αναγνωριζόταν η “γλώσσα του λαού”. Τέλος το άρθρο 8 όριζε ότι “πρωταρχικός σκοπός και γνώμονας για την άσκηση των εξουσιών είναι ο απελευθερωτικός αγώνας του έθνους” και ότι το Εθνικό Συμβούλιο, η ΠΕΕΑ, οι ένοπλοι και άοπλοι πολίτες υπηρετούν πριν απ΄ όλα αυτό το σκοπό, αναγνωρίζοντας τον ΕΛΑΣ ως εθνικό στρατό “ένοπλο τμήμα του έθνους που μάχεται για την απελευθέρωση της πατρίδας και τις ελευθερίες του λαού”.

Το Β΄ ψήφισμα αποτελούταν από ένα μόνο άρθρο που όριζε ότι σε περίπτωση ανάγκης μπορεί να αποφασιστεί η διάλυση του Εθνικού Συμβουλίου από την ΠΕΕΑ και την αντιπροσωπεία του Εθνικού Συμβουλίου σε κοινή συνεδρίαση με πλειοψηφία των 3/4 των παρευρισκομένων.

https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=tvClUMmDPZQ

Τα ψηφίσματα υπέγραψαν ο πρόεδρος του Συμβουλίου Νεόκοσμος Γρηγοριάδης, οι αντιπρόεδροι Μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ και Ιωάννης Μιχαήλ και οι κοσμήτορες Δ. Μαριόλης, Λ. Καραμαούνας, Σ. Παπαπολίτης και Μαρία Σβώλου.

Εν κατακλείδι, το Εθνικό Συμβούλιο αποτέλεσε την ελεύθερη έκφραση του ελληνικού λαού, επικυρώνοντας την ίδρυση και το έργο της ΠΕΕΑ όπου και διατράνωσε κατηγορηματικά, ως κυρίαρχο λαϊκό σώμα, την απόφαση για εθνική απελευθέρωση. Στη συνέχεια μετά το σχηματισμό της “κυβέρνησης εθνικής ενότητας”, ή κυβέρνησης του βουνού, όπως και αποκλήθηκε και την είσοδο σ΄ αυτήν των αντιπροσώπων του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ και μετά τα γεγονότα που ακολούθησαν, με το Συνέδριο του Λιβάνου, την Πολιτική κρίση Καΐρου (1944) και τη Συμφωνία της Καζέρτας έπαψαν τις εργασίες τους και αυτοδιαλύθηκαν τόσο το Συμβούλιο όσο και η ΠΕΕΑ, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, στις 5 Νοεμβρίου του ίδιου έτους (1944), σύμφωνα με το Β’ Ψήφισμα του Συμβουλίου.

Πηγή: wikipedia